Ter gelegenheid van de Open Monumentendag 2017 heeft Albert Rijks van de Historische Vereniging Norch een presentatie gegeven over 800 jaar eigendom en gebruik, over de historie van de boerderij en de bewoners. Hieronder is een deel van de presentatie te lezen.
Download hier de volledige presentatie.
800 jaar eigendom en gebruik:
- Ca. 1200 tot ca. 1600 Bisschoppelijk leengoed
- Ca. 1600 tot 1788 fam. Barelds te Oosterwolde eigenaar, fam. Hendriks pachters en later ook eigenaar v.a.1735
- 1788 tot 1873 fam. Pelinck eigenaar/gebruiker
- 1873 tot 2000 fam. Kuiper eigenaar/gebruiker
- 2000 – heden Jan Pluis eigenaar/gebruiker
‘Norchse”goederen
Brinkstraat 1 behoorde ongetwijfeld tot de zogenaamde ‘Norchse”goederen, die de ridderfamilie ‘van Norch’ in leen had van de Bisschop van Utrecht. Uit oude oorkonden is bekend dat deze familie al rond het jaar 1200 in Norg de nodige zeggenschap had.
Dat het een belangrijk huis was blijkt onder meer uit het feit dat op het erf van Brinkstraat 1 de Spijker stond. Een Spijker is een gebouw(tje) waarin de namens de Bisschop geïnde belastingen in natura (meestal graan) werden opgeslagen.
Vermelding van de Spijker in het ‘Register van de nieuwe angetimmerde huisen, etc.’ uit 1745. Dit register was 100 jaar lang niet bijgewerkt, zodat de hierin genoemde Spijker zelfs in 1650 gebouwd of herbouwd kan zijn.
Van ‘van Norch’ naar ‘van Steenwijck’
In een leenregister uit 1382 staat Roelof van Steenwijk als erfopvolger van de van Norch’s vermeld met ‘die twe olde hoven tot Norch’.
In latere beleningen duiken deze hoven op onder de benamingen Oosterhovinge en Westerhovinge.
Hiermee zou de basis gelegd kunnen zijn voor het ontstaan van de beide ‘kluften’ (buurtschappen) Oosteind en Westeind in Norg, zoals we die nu nog kennen.
Oosterhovinge (A) en Westerhovinge (B) op de oost- west-as va het dorp met precies in het midden de kerk (C)
‘Oosterhovinge’, thans Oosteind 22-28
‘Westerhovinge’, thans Brinkstraat 1
Ca. 1200 tot 1600 verloop van de ‘Norchse’ goederen
- Ca. 1200 tot ca. 1350 familie van Norch
- Ca. 1350 tot ca. 1490 familie van Steenwijk als erfopvolger van ‘van Norch’
- Ca. 1490 tot ca. 1600 familie Knasse als erfopvolger van ‘van Steenwijk’
De twee vrouwelijke erfgenamen van Knasse, allebei Hendrikje genoemd naar hun grootmoeder Hendrikje Aving, erven de Norchse goederen. Door hun huwelijk worden de bezittingen in Norg , Een, Westervelde en Langelo verdeeld over de families Barelds en Lunsche, later Tonckens
Ca. 1600 tot 1788 fam. Barelds
- Ca. 1600 Hendrik Hendriks, de oude
- 1630 Jonge Hendrik Hendriks
- Ca. 1680 Berend Hendriks
- Ca. 1725 Hendrik Berends x Wibbechie Egberts
kinderen: Roelof, Hendrik, Annechie, Jantien, Marchien x
1. Popke Datema
2. Jannes Lensen - 1774 – 1788 Roelof Hendriks pachter, samen met zijn zwager Jannes Lensen
1786 tot 1873 fam. Pelinck
- Cs. 1788 Egbert Pelinck koopt van Roelof Hendriks
- 1874 Hendrik Pelinck verkoopt aan Geert Kuiper
1873 tot 2000 fam. Kuiper
Koopakte d.d. 31 juli 1874
2000 – heden Jan Pluis
In het jaar 2000 hebben erfgenamen Jan Kuiper en Annie Kuiper-Aling de boerderij verkocht aan Jan Pluis. Na 2000 is Jan Pluis begonnen met een grondige restauratie en verbouwing, om de boerderij als herbestemming dienstbaar te maken aan de kunst, onder de benaming ‘Kunsterf Norg’